Drugi odcinek naszego cyklu o trudnościach szkolnych będzie o dysleksji. Bowiem to jedna
z częstszych diagnoz, która pojawia się w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Wiemy już czym są trudności szkolne, jak działać, by nie stały się niepowodzeniami szkolnymi i kiedy zwykłe trudności mogą okazać się specyficznymi trudnościami.
Dysleksja rozwojowa jest trudnością specyficzną. To trudności związane z szeroko pojętym językiem pisanym i czytanym. W tym pojęciu mieści się dysgrafia, czyli zaburzenia pisma – proporcji, kształtu, dysleksja – zaburzenia w obszarze pisania i czytania, a także dysortografia, czyli zaburzona poprawność pisowni. O jej wystąpieniu możemy mówić zwykle wtedy, kiedy badamy gotowość szkolną dziecka, czyli w wieku 5-6 lat. Gdy rozwój funkcji potrzebnych do czytania i pisania jest opóźniony, a nauka przychodzi z trudem – możemy zacząć poszukiwania problemu. W wieku szkolnym (7-8 lat) możemy spróbować ocenić ryzyko dysleksji, a w kolejnych latach dokonać wstępnej diagnozy. Biorąc pod uwagę, że zagrożenie dziecka dysleksją jesteśmy w stanie zauważyć bardzo wcześnie, warto wiedzieć jakie mogą być jej przyczyny i jakie symptomy powinny zwrócić naszą uwagę już w pierwszym okresie rozwoju!
Przyczyny dysleksji:
- Zmiany w centralnym układzie nerwowym – nieprawidłowy rozwój w czasie ciąży, komplikacje porodowe i oddziaływanie szkodliwych czynników podczas porodu i po porodzie
- Nieharmonijny rozwój psychomotoryczny dziecka – funkcje, które biorą udział w czytaniu i pisaniu rozwijają się z opóźnieniem.
- Niewyhamowane odruchy
- Uwarunkowania genetyczne
Nieprawidłowości w funkcjonowaniu dziecka, które może być zagrożone dysleksją są szerokie i zwykle dotykają takich obszarów jak: motoryka duża i mała, koordynacja wzrokowo-ruchowa, funkcje słuchowo-językowe oraz wzrokowe, orientacja w schemacie ciała i przestrzeni, lateralizacja, orientacja w czasie, a także pisanie i czytanie. Sporo symptomów, które mogą przyczynić się do rozwoju dysleksji możemy zaobserwować już w pierwszych dwóch latach życia. Co powinno nas zaniepokoić?
Wiek 0-2 lata
– brak czworakowania lub niechęć
– słabe chwytanie przedmiotów
– trudności z utrzymaniem równowagi
– dziecko później niż dzieci w jego wieku zaczyna wypowiadać pierwsze słowa
– nie radzi sobie z budowaniem z klocków
– nie próbuje samo rysować
– jest nieporadne w czynnościach tak jak ubieranie się, jedzenie łyżką, mycie rąk lub robi to niechętnie
– opóźnienie w rozwoju ruchowym – później zaczyna chodzić i biegać
Wiek 3-6 lat
– nieprawidłowa wymowa głosek, trudność w budowaniu wypowiedzi, trudności w zapamiętywaniu nazw i zniekształcanie ich
– używanie jedynie pojedynczych słów i prostych zdań
– kłopot z zapamiętywaniem krótkiej piosenki czy rymowanki
– trudności manualne, np. w wiązaniu butów, nawlekaniu, zapinaniu guzików, cięciu nożyczkami
– zbyt słabo lub zbyt mocno trzyma kredki
– rysuje niechętnie
– trudności w budowaniu z klocków, puzzli
– niechęć do zabaw ruchowych
– problemy z utrzymaniem równowagi
– jest oburęczne
– trudności z wymawianiem trudnych wyrazów i ich przekręcanie
– trudności w zapamiętywaniu sekwencji poleceń
– mylenie nazw, które brzmią podobnie
Wiek szkolny – 7 lat
– trudności podczas czytania – czyta wolno, głoskuje, nie potrafi dokonać syntezy głosek, popełnia błędy, nie rozumie treści przeczytanego tekstu
– problemy w zakresie koordynacji wzrokowo-ruchowej: rysowanie figur geometrycznych, szlaczków czy łapanie piłki
– pisząc, zapisuje odbicie lustrzane liter i cyfr, nie mieści się w linii, zagina rogi kartki, pisze wolno, popełnia błędy, myli litery, pisząc ze słuchu myli głoski o podobnym brzmieniu: z-s, d-t, k-g
– funkcje wzrokowe są zaburzone – trudno mu przychodzi wyodrębnienie elementów z całości i odwrotnie, np. podczas układania puzzli, myli litery podobne graficznie: m-n, t-ł, p-b-d podczas pisania i czytania
– słabo orientuje się w schemacie ciała, myli strony lewa i prawa
– słabo biega, ma problem w nauce jazdy na rowerze czy hulajnodze, niechętnie uczestniczy w gimnastyce i zabawach ruchowych
Zauważone przez nas symptomy nie oznaczają, że dysleksja na pewno się rozwinie, dlatego warto podjąć odpowiednie kroki kiedy zauważmy jakiekolwiek nieścisłości. Pamiętajmy, że dysleksja nie wygląda zawsze tak samo i nie wszystkie z wymienionych symptomów muszą wystąpić. Dlatego naszym zadaniem, zadaniem rodziców przede wszystkim, ale i nauczycieli jest podążanie za dzieckiem, jego potrzebami rozwojowymi i nieustanne wspieranie go! Będziemy o tym przypominać zawsze i wszędzie!