W świecie pełnym zabawek i zabaw, warto postawić na te, które niosą za sobą wartość edukacyjną. Wiek dziecka jest kluczowy w doborze odpowiedniej zabawy. W każdym okresie rozwijane są bowiem inne umiejętności. Już od pierwszych miesięcy życia dziecka możemy wspólnie z maluszkiem się bawić, a tym samym pozwalać mu na rozwój i… edukację. Jak?
Okres niemowlęcy
Maluchowi do zabawy wystarczy kilka przedmiotów, które będzie mógł złapać, włożyć do buzi, które jak kolorowa karuzela, będą wisiały nad łóżeczkiem. Dzieci w tym wieku szczególnie lubią duże, kolorowe i poruszające się przedmioty. Niemowlę fascynuje się nimi, a to stanowi pobudzenie zmysłów. Zmysł dotyku u dziecka kształtujecie od samego początku, poprzez dotyk właśnie, masaż czy przytulanie. Następnie maluch sam zaczyna łapać przedmioty – zadbajcie o miękkie i przyjemne w dotyku chusty, szmaciane lalki, gryzaki. Maluszek szkoli zmysły w najbardziej oczywistych i prostych czynnościach, jak kąpiel czy ubieranie kiedy odbiera wiele bodźców na swojej skórze.
Wierszyki i rymowanki. Sprawiają wiele radości, kiedy recytujesz je dziecku, a jednocześnie dotykasz palcami i wskazujesz na różne części jego ciała. Coś na kształt „idzie rak, czasem naprzód, czasem wspak”.
Podróż dla małych stópek. Wykorzystaj piasek, miękki materiał, ziemię, folię, kasztany i inne nieostre elementy. Rozłóż je na macie i pozwól dziecku przesunąć po nich stopami. Będzie miało wiele radości i zaskoczenia z odkrywania tych struktur.
Kolorowe poduszeczki. Zrób małe woreczki, które napełnisz innymi materiałami: fasolą, watą, guzikami… Daj maluchowi do zabawy, nie tylko odkryje, że każda ma inną zawartość, ale i to usłyszy. To pobudzanie zmysłu dotyku i słuchu.
Śpiewajcie razem. Najpierw będziecie robili to sami, gdy dziecko podrośnie będzie mogło śpiewać razem z wami – czerpiąc przy tym ogromną radość, a kołysanki wieczorne mogą stać się Waszymi małymi rytuałami.
Domowe instrumenty. Najlepsze będą te z Waszej kuchni – garnek do gotowania, miska i kuchenna łyżka. Uderzanie w te przedmioty na pewno spodoba się maluchowi.
Rozmowa. Tak! Maluchy uwielbiają kiedy się z nimi rozmawia! Wasze dziecko po jakimś czasie będzie w stanie rozpoznać po brzmieniu swoje imię, dzięki czemu będzie doskonale wiedziało, że zwracacie się do niego. Dodatkowo tak małe dzieci, uwielbiają rozmawiać z innymi nawet wtedy kiedy nie potrafią jeszcze mówić. Przysłuchują się i wtrącają czasami.
Kolorowe chusty. Masz dużo chustek, szalików i apaszek? Pokazuj je na przemian maluchowi, on patrząc nauczy się rozpoznawać kolory. Na początku malec potrafi rozróżnić tylko jasność i ciemność, czerń i biel. Warto zadbać o takie świetlne efekty dla niego.
Lustro. Stając przed lustrem i robiąc miny, zafascynujecie malucha tym co się dzieje. Za jakiś czas kiedy będziecie tak stawać razem przed lustrem, zacznie Was naśladować. Ten mały krok w rozwoju stanowi szczególny moment!
Po pierwszym roku życia
W pierwszych 12 miesiącach dziecko nauczyło się wielu czynności, które z rozmachem pozwalają wkroczyć w kolejną fazę rozwoju. To 12 miesięcy jest kluczowe i pozwala na naukę największej liczby czynności, jak chyba już nigdy potem. Z pojedynczych słów zaczynają powstawać dwu- i trzywyrazowe zdania, a malec staje się coraz bardziej ruchliwy i coraz bardziej chce poznawać świat. Często po 12 pierwszych miesiącach rodzice decydują się na krok w postaci żłobka. To moment kiedy zacznie nawiązywać relacje z rówieśnikami i budować społeczne oraz emocjonalne zdolności.
Zabawki. Nie powinny być monotonne, ale też nie chodzi o to, by zasypywać dziecko zbyt wieloma przedmiotami. Najlepiej zastosować zabawki, które można do woli składać i rozkładać.
Pomoc w domowych obowiązkach. Wystarczy, że na tym etapie pozwolicie malcowi chodzić za sobą z pokoju do pokoju kiedy wykonujecie codzienne czynności, z czasem zobaczycie, że chętnie Wam w nich pomoże.
Książeczki. Jego pierwsze książeczki powinny być żywe i kolorowe. Oglądajcie je razem, opowiadając co dzieje się na obrazkach. Kiedy razem z nim zagłębiasz się w książkę, tworzysz też poczucie bezpieczeństwa.
Dziecięce rytmy. Książeczki z rymowankami, wierszykami, rytmiczne piosenki pozwalające się ruszać. Wkrótce Wasze dzieci będą chciały powtórzyć te rymy. Warto też dać dziecku dziecięce instrumenty: cymbałki czy bębenek. Nie tylko je umuzykalnicie, ale i wpłyniecie na rozwój zmysłu słuchu. Muzykoterapia stosowana w wielu żłobkach i przedszkolach uwrażliwia dzieci, a także uczy skupienia i wyciszenia.
Klocki. Te plastikowe i te drewniane. Jedne i drugie pobudzają wyobraźnię kiedy dziecko łączy je ze sobą, budując wieże czy inne fantazyjne budowle.
Plastelina, piaskownica i farbki. Czyli wszystko to, co rozwija wyobraźnię i zmysł dotyku. Zręczność i kreatywność ćwiczy się przy najprostszych zabawach i wspólnie tworzonych babkach z piasku, figurek z plasteliny czy malowania farbkami za pomocą rąk! kolorowe pudełka pełne farby czekają aż dziecko zanurzy w nich swoje rączki. Trochę później dopiero dajemy dziecku kredki i pędzle. Pierwsze dzieła jednak są tymi najpiękniejszymi.
Liście. Tak, zwykły spacer jest dla dziecka niecodzienną zabawą. Zwłaszcza jesienią, kiedy wspólnie zbieracie liście i kasztany. Później możecie je suszyć w książkach i tworzyć z nich piękne kompozycje czy ozdoby.
Wiek 2-3 lat
To czas kiedy najbardziej cieszy naśladowanie i zabawa codziennością. Ale to też czas, kiedy dziecko zauważa inne osoby, a nie tylko mamę i tatę (dzieje się to wcześniej, jeśli dziecko jest pod opieką żłobka). Często pokazuje zainteresowanie zabawą z rówieśnikami, przestrzega pewnych zasad i przepisów. Powoli wie też, jakie role są warte naśladowania. Warto to wykorzystać w codziennych zabawach!
Podział na role. To na przykład tradycyjna zabawa w sklep – dzieci ją uwielbiają! Mama zostaje klientem, dziecko sprzedawcą, a na stole lądują różne przedmioty z Waszych kuchennych szafek i lodówki. To samo może dotyczyć zabawy w szkołę czy fryzjera. Tak, to ten wiek!
Przebieramy się! Nie tylko w karnawale. Dzieci uwielbiają przebieranki. Jak to wykorzystać? Spakuj do kolorowej skrzyni różne gadżety – duży kapelusz, okulary z ubiegłego wieku, swoją starą spódnicę. Karton pomaluj na różne kolory i zostaw w dziecięcym pokoju – raz na jakiś czas pozwól maluchowi wybrać z niego jedną rzecz i w niej spędzić dzień! Wesoło będzie nie tylko w karnawale!
Stoliczku nakryj się. Ta zabawa to nic innego, jak wspólne nakrywanie do stołu. Pozwól maluchowi rozłożyć serwetki czy sztućce. Ta codzienna czynność jest dla niego nie lada czynnością.
Prace w ogrodzie. Własna grządka Waszego dziecka? Oczywiście, że to świetny pomysł. Możecie razem sadzić cebulki kwiatów i nasiona.
Ręcznie robione prezenty. To też jedne z ulubionych zajęć dzieci w tym wieku. Z każdej okazji warto razem z nim zrobić oryginalny prezent – na Dzień Babci i Dziadka, na święta, na Dzień Mamy i Taty. Może to być naszyjnik z makaronu, oryginalna laurka, figurki z kasztanów czy plasteliny.
Sami widzicie, że najbardziej kreatywne zabawy i najbardziej adekwatne do każdego wieku, to te, do których nie potrzebujecie mnóstwa zabawek, a raczej Waszej obecności i obecności innych dzieci. W tym okresie dzieci nie potrzebują wiele, by rozbudzić swoją wyobraźnię i kreatywność. Warto wykorzystać ten czas właściwie i dbać o dobry pomysł na wspólną zabawę. Bo już nigdy nie będzie to tak proste i przyjemne!