Postępowanie w razie połknięcia przez dziecko ciała obcego

Które połknięte przez Twoje dziecko przedmioty są szczególnie groźne?

Wasze dziecko lubi poznawać świat organoleptycznie, czyli bada nieznane mu przedmioty znajdujące się w zasięgu ręki poprzez włożenie ich do ust. Jest to naturalny odruch. Bardzo częstym powodem zgłaszania się rodziców do lekarza jest połknięcie ciała obcego przez jego pociechę. Najczęściej dotyczy to dzieci w wieku od 6 miesiąca życia do 3 roku życia oraz dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Maluszki najczęściej połykają elementy zabawek, monety, kolorowe koraliki, klocki, pionki do gry, kulki magnetyczne, baterie zasilające otaczające nas urządzenia elektroniczne.

Substancje żrące

To różne czyszczące chemikalia, które posiadamy w domu (granulaty żrące do rur, wybielacze, rozpuszczalniki). Są mega groźne! Od razu parzą przewód pokarmowy! Dlatego też nigdy nie zostawiamy takich substancji w dostępnym dla dziecka miejscu oraz nie umieszczajmy ich np. w kolorowych butelkach po napojach.

UWAGA BARDZO WAŻNE. Absolutnie nie powinno się wywoływać wymiotów u dziecka, które napiło się substancji żrącej lub ją zjadło! Ponieważ, jeśli ta substancja wróci przez przełyk z wymiotami, może poparzyć go po raz drugi i zrobić dziecku jeszcze większą krzywdę!

Baterie

Dotyczy to tych większych akumulatorków typu AA (używanych do pilotów, zabawek itp.), jak i tych płaskich okrągłych baterii w kształcie pastylki (wykorzystywanych w zegarkach, kalkulatorach, termometrach i zabawkach elektronicznych itp.). Największym zagrożeniem po połknięciu jest ładunek elektryczny, który powstaje z różnicy potencjałów. Generuje on podwyższoną temperaturę, przez co może doprowadzić do uszkodzenia otaczających go tkanek czyli błony śluzowej przewodu pokarmowego, a także okolicznych naczyń krwionośnych. Może to po dłuższym czasie doprowadzić do perforacji błony śluzowej (czyli przedziurawienia) oraz krwotoku spowodowanego uszkodzeniem naczyń krwionośnych, zwłaszcza w przypadku lokalizacji baterii w przełyku, a ryzyko jest tym większe, im większa jest bateria (szczególnie >2 cm). Baterie z przełyku muszą być usunięte w trybie pilnym. Jeśli dziecko połknęło baterię sytuacja jest bardzo poważna i należy działać natychmiast. Należy jak najszybciej udać się do szpitala (najlepiej by taki szpital posiadał Oddział Gastroenterologii Dziecięcej lub Oddział Chirurgii Dziecięcej). Bateria powinna być usunięta w ciągu 6 godzin.

Magnesy – więcej niż jeden!

Jeśli dziecko połknie jeden magnes, ryzyko poważnych powikłań jest znacznie mniejsze niż przy połknięciu 2 lub więcej magnesów. Magnesy się przyciągają i mogą ucisnąć ścianę przewodu pokarmowego i ją uszkodzić (np. kawałek ściany jelita może zostać pochwycony między 2 magnesy, co może spowodować jego obumarcie i przedziurawienie). W tej sytuacji należy natychmiast zgłosić się z dzieckiem do SOR.

Leki

Szczególnie groźne są leki działające na serce oraz na ciśnienie krwi (np. leki nasercowe, leki na nadciśnienie, potas, magnez, leki „na cukrzycę”). Również groźne jest wypicie niektórych leków do inhalacji (np. leków na astmę). Ponieważ, nie wiemy jakie lekarstwo jest
niebezpieczne dla dziecka, należy skontaktować się z lekarzem POZ lub SOR, który zadzwoni na NUMER ALARMOWY OŚRODKA TOKSYKOLOGII.

Ostre przedmioty

Mogą one przedziurawić ścianę przewodu pokarmowego. Dotyczy to ciał obcych o ostrych krawędziach, do których można zaliczyć m.in. igły, gwoździe, otwarte agrafki, wykałaczki, rozprostowane spinacze do papieru, ości, fragmenty kości długich, kawałki szkła, fragmenty protez stomatologicznych. W sytuacji ich połknięcia należy natychmiast zgłosić się z dzieckiem do SOR.

Dwukolorowe monety (2 zł, 5 zł)

Wykonane są z dwóch stopów metali, które pod wpływem kwasu żołądkowego wydzielają ciepło i mogą poparzyć błonę śluzową żołądka.

Duże przedmioty o średnicy powyżej 2 cm i długości powyżej 5/6 cm

Najprawdopodobniej nie zdołają one same opuścić przewodu pokarmowego i mogą utknąć gdzieś po drodze, w związku z czym należy szybko działać i zgłosić się do szpitala.

Trujące przedmioty

Dotyczy to np. liści lub jagód (owoców) trujących roślin. Dzieci często lubią bawić się w przyrządzanie dań z różnych roślin. Jeśli nie wiemy, czy roślina jest trująca, należy skontaktować się z lekarzem POZ lub SOR, który zadzwoni na NUMER ALARMOWY OŚRODKA TOKSYKOLOGII.

Jeżeli Twoje dziecko połknęło coś z tej listy – należy udać się z dzieckiem do SOR, w tej sytuacji wywoływanie wymiotów może być ryzykowne i nie należy tego robić!

Jak rozpoznać, że dziecko coś połknęło?

PILNA KONSULTACJA LEKARSKA JEST JEDNAK KONIECZNA, A O DALSZYM POSTĘPOWANIU POWINIEN ZADECYDOWAĆ LEKARZ.

Co się stanie z Twoim dzieckiem w szpitalu?

Gastroskopię u dzieci wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Pilność jej wykonania zależna jest od rodzaju ciała obcego i jego umiejscowienia.

Co można zrobić, by uniknąć takich sytuacji?

Pamiętaj! Najskuteczniejszym środkiem zaradczym jest profilaktyka. Musimy być bardzo uważni!

Materiał udostępniony w związku z decyzją DSR-I.530.2.32.2023.JK z 20 czerwca 2023 r. wydaną przez Zastępcę Dyrektora Departamentu Polityki Rodzinnej w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej.

Opracowanie: Uniwersytet Dziecięcy Szpital Kliniczny w Białymstoku

Pobierz:
Materiały edukacyjne dot. postępowania w sytuacji połknięcia przez dziecko ciała obcego