Zabawa sprawia przyjemność. Nie tylko dzieciom, także nam – dorosłym. Po to korzystamy ze wszelkiego rodzaju rozrywek i celebrujemy nasze hobby. Po to chodzimy do kina, teatru, jeździmy na nartach, gramy w piłkę. Czytamy książki, oglądamy filmy, fotografujemy. To wszystko formy zabawy. Także maluchom zabawa zapewnia przyjemność i odprężenia. Przy tym może być bardzo pouczająca i może pozwalać na zebranie nowych, pozytywnych doświadczeń, które ukształtują jego podejście i wartości do późniejszego życia.

Zabawa jest niezwykle istotna dla maluchów szczególnie w pierwszych dwóch latach życia. W ten sposób maluchy po prostu odkrywają świat i gromadzą wiele istotnych dla rozwoju doświadczeń, które dotyczą ich zmysłów. Wspiera to rozwój mózgu dziecka oraz podnosi dziecięce zdolności intelektualne. Dziecko w każdym wieku urzeczywistnia swoją potrzebę zabawy, a robi to już od lat niemowlęcych, poprzez dotyk i postrzeganie odgłosów. Dlatego najlepszymi zabawkami są grzechotki czy pluszaki, które wspierają zmysł dotyku i rozumienie ze słuchu, tym samym przekładając się na późniejsze zdolności koncentracji. Dzieci od 6 miesiąca życia zaczynają ćwiczenia motoryki i zdolności koordynacji, dlatego w tym wieku sprawdzą się pojemniki z przegródkami do segregacji klocków, puzzli czy piłeczek. A później? Wiek dwulatka to naśladownictwo. Dzieci w tym wieku bardzo lubią naśladować czynności dorosłych, dlatego w tym wieku popularne zabawy to po prostu naśladowanie codzienności. Robienie zakupów, gotowanie – w ten sposób  zaczynają rozumieć swoje otoczenie. Trzy- i czterolatki zaczynają zabawy z podziałem na role, to także wiek kiedy zaczyna się okres malowania i modelowania. Puzzle, nawlekanie elementów na nitkę czy skakanie na skakance wspierają nie tylko rozwój umysłowy, ale i motorykę oraz koordynację ruchową.

Zabawa a kompetencje społeczne

W czasie zabawy pobudzana jest u dziecka kreatywność i fantazja, to także rozwój jego zręczności. Dodatkowo to, z kim bawi się dziecko ma znaczenie. Podczas zabaw z rówieśnikami czy osobami dorosłymi, dziecko nabywa kompetencji społecznych i rozwija inteligencję emocjonalną. Zaczyna radzić sobie ze swoimi uczuciami oraz uczuciami innych osób. Zabawa uczy cierpliwości i uwagi, którą należy poświęcić otoczeniu, respektując jej reguły – dzieci się tego uczą, wielokrotnie poprzez wzajemne „wyrywanie” sobie zabawek i mini awantury, które my – dorośli musimy rozwiązywać w pokojowy sposób, pokazując, iż istnieją zasady współistnienia z drugim człowiekiem. Poprzez intensywną zabawę dzieci dowiadują się także czegoś o sobie i swoich emocjach, a także współtowarzyszach zabawy. To najlepsze szkolenie z inteligencji emocjonalnej, które stanowi pierwszy krok w nabyciu kompetencji społecznych. Zabawa to radość – dziecko, widząc swój sukces zbudowania wieży z klocków cieszy się, ale i uczy się radzić z porażkami, kiedy narysowana laurka dla mamy nie wygląda jak na wzorze lub gdy starszy brat zrobił lepszą. To nauka tego, jak radzić sobie z niepowodzeniami i nie dać się zniechęcać. Dodatkowo dziecko obserwuje, jak zachowują się inni uczestnicy zabawy, co z kolei rodzi empatię. Tak naprawdę wszystkie elementy inteligencji emocjonalnej i kompetencji społecznych rozwijane są przez zabawę. Dziecko uczy się komunikowania, przedstawiania swoich pomysłów, przysłuchiwania się, śledzenia wyobrażeń innych. To wstęp do zdolności współpracy z innymi i utrzymywania z nimi relacji.

Intensywna zabawa to także wstęp do wykształcenie „soft skills”, czyli miękkich cech, które są podstawą budowania kompetencji społecznych i przeciwieństwem do twardych kompetencji, matematycznych i logicznych. Psychologowie uznają, iż to podstawa do późniejszego funkcjonowania w społeczeństwie, bo pozwoli na wyrażanie własnych opinii, wytrwałość czy samokontrolę. Daje zaplecze wartości moralnych. Dlatego powinniśmy dobierać zabawy, tak by dziecko mogło wykształcić podstawy dla tych wartości.

Oparcie i bezpieczeństwo

Zabawa stanowi pewnego rodzaju rytuał, który daje bezpieczeństwo i wywołuje dobre skojarzenia. Powtarzalność czynności pozwala na zbudowanie bezpiecznego świata. Dlatego tak ważna jest rytualność. Wieczorne opowiadania na dobranoc, wspólne śniadanie w łóżku, całą rodzinną w niedzielny poranek… Regularna zabawa uczy wspólnego działania, rozwijania nowych pomysłów, odprężenia, koncentracji czy radzenia sobie z emocjami – tymi pozytywnymi i negatywnymi. Warto zadbać o to, by wspólna zabawa z dziećmi stała się w domu zwyczajem i normalnością. Warto zaplanować regularne, wspólne popołudnia wypełnione zabawą, warto by dziecko uczęszczało do żłobka / przedszkola, bo to także pewnego rodzaju stabilność i rytuał.

Poznawanie zmysłami

Bawiąc się, maluchy wkładają w to mnóstwo energii i zaangażowania. Dzieci bawią się, nie dlatego, że świadomie chcą się czegoś nauczyć, ale jak wiadomo ich zabawa odnosi skutek edukacyjny. Wszystkie funkcje i zdolności niezbędne do zabawy ćwiczone są w sposób automatyczny i nieustannie doskonalone. Malując, lepiąc z plasteliny z biegiem czasu jesteśmy lepsi w tym, co robimy. Dzieci czerpią przy tym mnóstwo przyjemności. Tak, jak my kiedy na przykład robimy zdjęcia, które z upływem czasu stają się jeszcze lepsze. Dzięki zabawie, dziecko poznaje struktury i cechy wielu przedmiotów – dowiaduje się, że filiżanka się potłucze kiedy spadnie na podłogę. Poprzez zabawę maluchy przetwarzają świat, swoje przeżycia, zajmują się określonymi tematami. Uczą się! A pomaga im w tym procesie zabawa skrojona na miarę wieku, stopnia rozwoju i zaangażowania współtowarzyszy zabawy – rodziców, innych dzieci, opiekunów w żłobku czy przedszkolu. Pomagają też rozmaite zabawki – o tym, jak wybrać odpowiednią i rozpoznać dobrą zabawkę w świecie, w którym jest ich zbyt wiele, napiszemy wkrótce.

Zaplanuj wieczór zabaw!

1. Zaplanujcie raz w tygodniu rodzinne spotkanie zabawowe, możesz poinformować o tym domowników przyklejając kolorową kartkę na lodówce lub napisać zabawną informację na swojej tablicowej ścianie

2. Schowaj dzieciom kartki z przypomnieniem o wieczorze zabaw w tornistrze, pudełku z drugim śniadaniem, w szafie na ubrania

3. Jeśli to wieczór wraz z Waszymi znajomymi i ich pociechami, możesz zrobić kolorowe zaproszenia dla wszystkich

4. Niech to będzie celebracja i rytuał, przy zdrowym soku, relaksacyjnej muzyce i ze scenariuszem!